Ruim 15 procent Nederlanders gelooft in de theorie over omvolking, blijkt uit een enquête van Kieskompas en het ANP die is ingevuld door bijna 15.000 mensen. Volgens Hanneke Felten van Movisie bevat deze complottheorie onder meer antisemitische elementen, net als antimoslim- en antimigrantelementen. Dat zo’n groot deel van de bevolking wel in deze complottheorie gelooft, is zeer zorgelijk. Een belangrijke taak ligt bij docenten en jongerenwerkers om te voorkomen dat jongeren deze complottheorie ook gaan aanhangen.
Discriminatie
Onderzoek laat zien dat het geloven in antisemitische en/of antimoslimcomplottheorieën tot een negatievere houding naar joden en moslims leidt. Er is dus een groot risico dat aanhangers van deze complottheorie ook meer discrimineren. Gelukkig hangen de meeste mensen in Nederland niet de complottheorie over omvolking aan en kan complotdenken voorkomen worden.
Complotdenken voorkomen onder nieuwe generatie
Aangezien het antidiscriminatieprincipe cruciaal is in onze rechtstaat, is het belangrijk dat we voorkomen dat jongeren deze complottheorie gaan aanhangen. Hier ligt een taak voor onder meer het onderwijs en het jongerenwerk. Docenten en jongerenwerkers kunnen uitleg geven over het bestaan van complottheorieën en desinformatie en de onderliggende, misleidende mechanismen benoemen en inzichtelijk maken. Idealiter leren jongeren dit door zelf actief aan de slag te gaan, bijvoorbeeld in de vorm van een game waarin ze complottheorieën herkennen of deze zelf bedenken. Het gaat erom dat jongeren inzicht krijgen in hoe zo’n complottheorie in elkaar steekt en hoe het aantrekkelijk wordt gemaakt om erin te geloven. Dat helpt ervoor te zorgen dat je zelf niet in die val trapt. In de wetenschappelijke literatuur wordt dat ‘prebunking’ genoemd. Het kan ervoor zorgen dat jongeren weerbaar worden tegen complottheorieën. Belangrijk is dat scholen en jongerenwerk hiermee aan de slag gaan om zo complotdenken te voorkomen onder een nieuwe generatie.
